Prvobitni nacrt temeljnog ugovora kojim bi se uredili odnosi države i Srpske pravoslavne crkve, a koji je početkom marta poslat na usaglašavanje Beogradskoj patrijaršiji, sadržao je odredbu po kojoj Crna Gora potpisuje ugovor sa Pravoslavnom crkvom u Crnoj Gori, koja je kao tijelo SPC formirana 2006. godine odlukom Svetog arhijerskog sinoda, saznaje Pobjeda.
Pokojni mitropolit Amfilohije je u januaru prošle godine najavio da će u ime Mitropolije pregovarati i da želi temeljni ugovor po uzoru na one koje je Crna Gora potpisala sa Rimokatoličkom crkvom i Islamskom zajednicom i dodao da tu neće biti pomena o novom statusu, jer je Mitropolija već autonomna.
“Kada sa nama pregovaraju, to je isto kao da pregovaraju sa Beogradskom patrijaršijom, tu nema nikakve razlike”, rekao je Amfilohije.
Eventualni temeljni ugovor između crkve i države ne bi, kako podvlači, definisao status Mitropolije – autonomni ili autokefalni, jer je, prema njegovim riječima, Mitropolija na čijem je on čelu autonomna i samostalna kroz vjekove.
Kako je Pobjeda ranije pisala, Episkopski savjet u Crnoj Gori na čelu sa administratorom Mitropolije crnogorsko-primorske Joanikijem predstavio je 11. marta Svetom arhijerejskom sinodu nacrt temeljnog ugovora sa Srpskom pravoslavnom crkvom, ali je na taj dokument vrh SPC imao određene primjedbe.
To je objavio portal Vidovdan, blizak vrhu SPC, implicirajući da vrh Beogradske patrijaršije nije zadovoljan nacrtom sporazuma. Iz teksta koji je objavio taj portal, a koji se između ostalog poziva i na izjavu istoričara Aleksandra Rakovića, bliskog vrhu SPC, proizilazi da Beogradska patrijaršija nije zadovoljna zbog čestog korišćenja termina Pravoslavna crkva u Crnoj Gori.
“Kovanica Pravoslavna crkva u Crnoj Gori četiri-pet puta je više upotrijebljena od imena Srpska pravoslavna crkva”, otkrio je Raković detalje pozivajući se na saznanja iz vrha SPC.
Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve je najviša izvršna vlast u SPC i čine ga patrijarh kao predsjednik i četiri eparhijska arhijereja.
Pravoslavna crkva u Crnoj Gori, odnosno Episkopski savjet, je konstituisana odlukom Svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve (AS br. 95/zap. 208) od 26. maja 2006. godine kojom je predsjedavao pokojni patrijarh srpski Pavle.
Po toj odluci Sabora iz 2006. godine, koja je uvažavala okolnost da je Crna Gora postala nezavisna država, Pravoslavnu crkvu u Crnoj Gori sačinjavaju eparhije Srpske pravoslavne crkve: Mitropolija crnogorsko-primorska i Eparhija budimljansko-nikšićka, kao i djelovi eparhija Mileševske i Zahumsko-hercegovačke.
Temeljni ugovor između SPC i Crne Gore je i dalje na čekanju zbog zahtjeva premijera Krivokapića i vicepremijera Abazovića da se prvo izabere novi mitropolit, što je u vrhu SPC doživljeno kao ucjena. Plan Krivokapića podrazumijeva izbor Joanikija za mitropolita SPC, i tek onda potpis na temeljni ugovor. Po posljednjim informacijama iz vrha SPC, izbor novog mitropolita bi trebalo da bude održan 23. maja iako još nije utvrđen dnevni red zasijedanja Sabora.
