Evropski parlament usvojio je u četvrtak predlog hrvatskog poslanika Predraga Freda Matića o seksualnom i reproduktivnom zdravlju, odbijajući alternativni predlog rezolucije Evropske narodne stranke.
Rezolucijom, koja je izazvala medijsku buru, reakciju crkve i parlamentarnu raspravu u Hrvatskoj, pozivaju se sve države članice da uvode “sveobuhvatno” seksualno obrazovanje za mlade, da učine kontraceptivna sredstva dostupnijim i osiguraju bolji pristup proizvodima za menstrualnu higijenu ukidanjem oporezivanja. Od država članica, očekuje se da omoguće siguran i legalan prekid trudnoće, te se naglašava i da je „potpuna zabrana ili uskraćivanje sve potrebne njege u vezi sa pobačajem, oblik rodno zasnovanog nasilja“.
Države članice trebale bi da obezbijede dostupnije lečenje i njegu neplodnosti za sve trudnice i porodilje, navodi se u rezoluciji koja je usvojena sa 378 glasova za, 255 i 42 uzdržana.
Takođe se navodi da „postoji niz veza između prostitucije i trgovine ljudima i prepoznaje se da prostitucija, kako u EU tako i širom svijeta, podstiče trgovinu ženama i maloljetnicima u nepovoljnom položaju“ pa se traži ukidanje “štetnih praksi, kao što je sakaćenje ženskih genitalnih organa i ranih, prisilnih brakova, te brakova sa djetetom.“
Matić je, u raspravi dan ranije, istakao da je laž da se u rezoluciji promoviše pobačaj, kao što su mu prebacivali konzervativni krugovi u Hrvatskoj.
“Niko se ne zalaže za abortus a posebno nema govora da bi on bio metoda kontracepcije”, kazao je u srijedu.
“Isti broj abortusa je u zemljama u kojima je to dozvoljeno i tamo gde je zabranjeno. Samo što je u ovim drugim najčešće opasan po zdravlje žena, zbog čega svake godine u svijetu umire 23 hiljade žena”, dodao je on.
Takođe je naglasio da ljekarima niko ne brani pravo na priziv savjesti, ali da “zdravstvena ustanova mora da obezbijedi ljekara koji će pružiti traženu uslugu”, dodajući da se u rezoluciji navodi da je zdravstvena zaštita obaveza država članica .
Evropski parlament „prepoznaje da se iz ličnih razloga pojedini ljekari mogu pozivati na prigovor savjesti; međutim, prigovor savjesti pojedinca ne smije da narušava pravo pacijenta na puni pristup zdravstvenoj zaštiti i traženim uslugama“, navodi se u rezoluciji.
Parlament „žali zbog toga što ponekad uobičajena praksa u državama članicama dozvoljava ljekarima, a ponekad i čitavim zdravstvenim ustanovama, da odbiju pružanje zdravstvene usluge na osnovu takozvanog prigovora savjesti, što dovodi do uskraćivanja njege vezane za pobačaj na osnovu religije ili savjesti te ugrožava život i prava žena “, stoji u sledećoj tački rezolucije.
Matićeva rezolucija usvojena je ranije na Odboru za prava žena i rodnu ravnopravnost sa 27 glasova za i 6 protiv.
Pao predlog evropske narodne stranke
Matićev predlog kritikovan je iz desničarskog političkog spektra zbog, kako navode, predstavljanja pobačaja kao ljudskog prava, problematizacije savjesti ljekara i prekoračenja ovlašćenja država članica EU.
Tomislav Sokol (HDZ / EPP) rekao je da je Matić “predlog vjerovatno sastavio pod uticajem stranih lobija koji promovišu pobačaj i da je to zbog činjenice da Matić u predlogu navodi proizvoljnu i na međunarodnom pravu neutemeljenu definiciju seksualnog i reproduktivnog zdravlja. “
Evropska narodna stranka podnela je sopstvenu rezoluciju na usvajanje.
Amandman španskog poslanika Estebana Gonzalesa Ponsa i irskog poslanika Frances Fitzgerald, koja služi kao zamjena za Matićev predlog, navodi da su „pravo na život, slobodu i privatnost ključna i osnovna ljudska prava utvrđena u Univerzalnoj deklaraciji o ljudskim pravima “.
Takođe je naglašeno da je princip supsidijarnosti sadržan u ugovorima o Evropskoj uniji i da Evropska unija „nema direktnu nadležnost da djeluje u promociji seksualnog i reproduktivnog zdravlja i prava u Uniji“.
Ističe se i da „žene imaju pravo na fizički integritet i slobodu da preuzmu odgovornost za svoje tijelo i svoj izbor“, ali i da je “potrebno sveobuhvatno, nediskriminatorno i uzrastu prilagođeno polno obrazovanje zasnovano na činjenicama“.
Suprotno Matićevom predlogu, rezolucija Evropske narodne stranke, ne poziva države članice da osiguraju dostupnost pobačaja, ali više puta ističu da je to nadležnost država članica. Takođe navodi se da je „najprije potrebno uložiti sve napore da se smanji broj abortusa, ali i da nebezbjedni abortusi predstavljaju rizik po zdravlje i život žena.“
Narodna stranka ne pominje transrodne osobe, dok rezolucija hrvatskog narodnog poslanika Matića kaže da „u određenim okolnostima, transrodni muškarci i nebinarni ljudi takođe mogu biti trudni, te bi i u tim slučajevima trebalo da mogu da koriste mjere za njegu tokom trudnoće i porođaj bez diskriminacija na osnovu polnog identiteta.”
