Ne postoji pravno sredstvo niti organ vlasti koji ima ovlašćenja da pravosnažne pojedinačne akte predsjednika Crne Gore poništi ili ukine, pa čak ni pravno sredstvo da sam predsjednik promijeni svoj pojedinačan akt – kazao je za Pobjedu prof. dr Đorđije Blažić, dekan Fakulteta za državne i evropske studije, komentarišući dopune Zakona o lokalnoj samoupravi kojima se lokalni izbori, iako ih je predsjednik države Milo Đukanović ranije raspisao, odgađaju za 30. oktobar.
Dopune Zakona usvojene su krajem prošle sedmice u Skupštini, ali je predsjednik Crne Gore vratio taj akt na ponovno odlučivanje. Poslanici će se ponovo izjasniti danas o tom zakonu, a očekuje se da i ovoga puta bude usvojen.
Očekivano
Blažić je ocijenio da je ,,pravno očekivana i utemeljena reakcija predsjednika Crne Gore za vraćanje Skupštini Zakona o dopunama Zakona o lokalnoj samoupravi oko pomjeranja rokova za već zakazane lokalne izbore u više opština, a zbog ustavnog spora izvršivosti izmjena zakona“.
– Ne postoji pravno sredstvo ni organ vlasti koji ima ovlašćenja da pravosnažne pojedinačne akte predsjednika Crne Gore poništi ili ukine, pa čak ni pravno sredstvo da sam predsjednik promijeni svoj pojedinačni akt. Izmjene postojećih odluka o izborima bi formalno bio ,,bay pass“ predsjedniku da svoje već donijete akte ,,usaglasi“ i obezbijedi izvršenje novog zakonskog rješenja, jer to očigledno proizilazi iz cilja zakona (tzv. usko ciljno tumačenje) iako bi se čisto pravno moglo diskutovati o tome s obzirom na pravosnažnost tih odluka i nemanje eksplicitnog zakonskog ovlašćenja za to – istakao je Blažić.
Prema njegovim riječima, pri raspisivanju, tj. određivanju i izmjeni datuma raspisanih i raspisivanja budućih izbora za ostale opštine, predsjednik mora voditi računa da se datumom izbora ne produžava niti skraćuje mandat skupštinama opština.
– Jer takvo ovlašćenje nema predsjednik države već zakonodavac u slučaju vanrednog stanja, što je već propisano zakonom. Skupština opštine može da sebi skrati mandat ili Vlada da raspusti Skupštinu zbog nefunkcionisanja – kazao je Blažić.
Istakao je, ukoliko Skupština ponovo usvoji isti zakon, predsjednik je dužan da ga proglasi, ali će, kako je kazao, nastati pravni galimatijas koji može izazvati pravne i institucionalne probleme u funkcionisanju pojedinih državnih organa, ali i lokalne samouprave.
Prekinuti praksu
– Pravni sistem se ne prilagođava interesima partija već građanima i sa takvom praksom se mora prekinuti. Partijska cjelishodnost i navodna ,,neekonomičnost“ redovnih izbora u pravnoj državi ne može nikada da nadvlada legalitet, tj. ustavnost i zakonitost kao fundamentalni princip na kojem počiva svaka demokratska država – dodao je Blažić.
Skupština je 5. maja usvojila dopune Zakona o lokalnoj samoupravi, kojima je predviđeno da izbori u Podgorici i 13 opština budu održani najkasnije do 30. oktobra. Predloženo je da istog dana budu održani izbori u Pljevljima, Rožajama, Plavu, Tivtu, Budvi, Plužinama, na Žabljaku, u Bijelom Polju, Šavniku, Baru, Danilovgradu, Kolašinu, Podgorici i Golubovcima. Zakonske dopune predložili su DPS, SNP, ,,Crno na bijelo“, BS i SDP.
Najžešći protivnici predloženih dopuna tokom plenarne rasprave bili su Demokratski front i Demokrate, ali im je iz nove parlamentarne većine rečeno da njihove primjedbe ,,ne piju vodu“, te da oni koji su se zalagali za odgađanje lokalnih izbora prije nekoliko mjeseci ne bi trebalo sada da budu protiv takvog zakona.
Dan nakon usvajanja dopuna Zakona u parlamentu, crnogorski predsjednik Milo Đukanović vratio je taj akt Skupštini na ponovno odlučivanje. Đukanović je u dopisu predsjednici Skupštine Crne Gore Danijeli Đurović istakao da je u skladu sa utvrđenim ustavnim prerogativima, dosljedno slijedeći važeće pravne akte i precizno definisane zakonske rokove, raspisao izbore za odbornike u Skupštini Glavnog grada Podgorica i skupštinama opština Bar, Bijelo Polje, Danilovgrad, Kolašin, Plužine, Pljevlja, Šavnik i Žabljak, kojima u junu, odnosno julu ističe mandat. Podsjetio je i da je donio odluke o raspisivanju prijevremenih izbora za odbornike u skupštinama opština Budva i Tivat, koje je prethodno raspustila Vlada Crne Gore. Đukanović je kazao da su te odluke stupile na snagu danom donošenja i integralni su dio pravnog poretka države.
– Donošenjem ukaza o proglašenju ovog zakona, njegovim stupanjem na snagu i postupanjem predsjednika Crne Gore saglasno njegovom tekstu i dejstvu, moglo se otvoriti više bitnih pravnih pitanja, odnosno nedoumica, koje nastaju u karakterističnim političkim situacijama, uz pretpostavljenu refleksiju na polje crnogorskog ustavnog sistema i postulata ustavnog prava uopšte – nevao je Đukanović, dodajući da cijeni razložnim da se Zakon o dopuni Zakona o lokalnoj samoupravi vrati Skupštini na ponovno odlučivanje.
Ustav
Predsjednik Crne Gore, shodno Ustavu, ukazom proglašava zakone. Po članu 94 Ustava, predsjednik je dužan da proglasi zakon u roku od sedam dana od usvajanja zakona, odnosno u roku od tri dana ako je zakon usvojen po hitnom postupku ili da zakon vrati Skupštini na ponovno odlučivanje.
Nakon ponovnog usvajanja zakona, predsjednik je obavezan da ga proglasi.
