Preletači za svaku vlast

ANB je tokom posljednje decenije doživjela značajne promjene i prilagodila vlastitu djelatnost evro-atlantskim programskim državnim ciljevima. Ali, nije promijenjen mentalitet podaništva partijama na vlasti. Umjesto da služe državi, ini su posluga vlastodršcima. Taj se princip služenja vrhu vlasti nije promijenio nakon izbora 30. avgusta: samo su se mnogi službenici tajne službe potiho stavili na uslugu novoj vlasti. Zato Dejan Vukšić sada uz sebe ima grupu ,,preletača“ spremnih da se dokazuju.

Intimna svečanost 17. decembra, održana u prostorijama Agencije za nacionalnu bezbjednost na godišnjicu imenovanja Dejana Vukšića za vršioca dužnosti direktora ANB-a, imala je dvostruku simboliku: obilježavanje godine vladavine prvog čovjeka tajne službe, ali je bila i potvrda da je Vukšić uspio u namjeri da u Agenciji instalira sebi lojalan kadar i upodobi službu za ostvarivanje ciljeva tuđih država – prvenstveno Srbije Aleksandra Vučića i projekta ,,srpski svijet“. Tako je ANB, umjesto da bude prva linija odbrane nacionalnih interesa Crne Gore, postala služba koja ruši državu.

,,TORTA LOJALNOSTI“

Za godišnjicu direktorovanja Vukšić je od svojih najbližih saradnika dobio na poklon ručni sat i tortu sa jednom svjećicom, koja simbolizuje godinu njegove vlasti.

– Bilo je to iskazivanje apsolutne lojalnosti. U Agenciji su napravili manju feštu 17. decembra, kupili Vukšiću sat za prvu godišnjicu i tortu sa svjećicom u obliku broja jedan – potvrdio je Pobjedi izvor iz ANB-a, kojem su prenijeli da ,,jeste bilo svečano, ali bez neke velike euforije, jer sam Vukšić nije želio da to bude baš glamurozna svetkovina“.

Dojučerašnji advokat pripadnika mafijaških klanova, nosilac izborne liste ,,Za budućnost Kotora“ u kojoj je dominirao Demokratski front i predsjednik kotorske Skupštine, Dejan Vukšić imao je razloga da bude zadovoljan, premda je godina bila turbulentna i sa nekoliko krupnih pogrešnih poteza, poput onoga kada je lično odao imena operativaca CIA u Crnoj Gori članovima Odbora za odbranu i bezbjednost.

No, ključni politički zadatak Vukšić je sprovodio uz puno odlučnosti: brojne aktivnosti ANB-a bile su podređene potrebama projekta nazvanog „srpski svijet“, koji podrazumijeva stvaranje zajednice srpskih zemalja na Zapadnom Balkanu u kojoj će ključni stožer biti ideje koje propagira Crkva Srbije.

U tom cilju imao je i vrlo jasnu podršku, prevashodno premijera Zdravka Krivokapića, ali i gotovo svih ministara ,,apostolske“ Vlade. Očekivano, jer novu crnogorsku vlast stvorila je Crkva Srbije, koja je i rukovodila čitavom predizbornom kampanjom tadašnje opozicije.

Vlada je dogovorena i praktično konstituisana u Manastiru Ostrog početkom decembra 2020. godine, pa su – osim ministarskih pozicija – na brojne važne funkcije u sistemu vlasti birani ljudi uz ,,aminovanje“ crkvenih velikodostojnika.

Ali i prećutnu saglasnost ,,građana“ iz vrha pokreta Ura i njihovih mentora i savjetnika iz vlasničke strukture koncerna ,,Vijesti“. I tako, uprkos mantri da ,,nikada neće dati ugrožavanje državnih interesa“, da ,,neće dati gaženje Crne Gore“, GP Ura je svojevoljno – dala sve! Pa i da na čelo ANB zasjedne advokat i političar kojeg je direktno promovisala Crkva Srbije i zvanični Beograd.

Iako je lider Ure Dritan Abazović preuzeo poziciju potpredsjednika Vlade i koordinatora službi bezbjednosti, ključnu poziciju za odbranu nacionalnih interesa države prepuštio je Dejanu Vukšiću.

Pobjedina istraživačka priča pokazaće kako je, javnosti donedavno nepoznati kotorski pravnik, uspio – uz ,,malu pomoć“ prijatelja iz partija vlasti – da ovlada Agencijom za nacionalnu bezbjednost i uruši temeljne pravce njenog djelovanja u zaštiti nacionalnih interesa.

SPREMNI ZA SLUŽENJE NOVOM ŠEFU

Imao je Vukšić i pogodno tle za sprovođenje preuzetog zadatka.

Agencija za nacionalnu bezbjednost doživjela je, posebno tokom posljednje decenije, značajne promjene i prilagodila vlastitu djelatnost evro-atlantskim programskim državnim ciljevima. Naročito nakon priključenja NATO, kada su standardizovani mnogobrojni bezbjednosni protokoli, promijenjene neke stare prakse, ali i jedan broj ljudi u vrhu ANB.

Međutim, nije promijenjen mentalitet podaništva partijama na vlasti i njihovim liderima. Umjesto da služe državi, oni su posluga vlastodršcima. Taj se princip služenja vrhu vlasti nije promijenio nakon izbora 30. avgusta: samo su se mnogi službenici tajne službe potiho stavili na uslugu novoj vlasti.

Tako je Dejan Vukšić, čak i prije formalnog stupanja na dužnost prvog čovjeka ANB, dobio neke pripremljene materijale o bivšim šefovima Agencije, dojave o raznim aferama. I, naravno, pritužbe kolega protiv kolega…

,,PALJEVINA NA ŽABLJAKU“

Samo dvadesetak dana nakon što je imenovan za vršioca dužnosti direktora, Vukšić je odmah pokušao da poentira sa javnom denuncijacijom prethodnika iz vrha ANB-a.

Najavu obračuna otvorio je, očekivano, preko provladinog koncerna Vijesti. Prvo, nezvaničnim informacijama. U tekstu koji je 24. januara potpisao glavni urednik Srdan Kosović slavodobitno najavljuje, pozivajući se na pouzdani izvor, ,,da postoje dokazi da su službenici Agencije tajne podatke uništavali na Žabljaku, neposredno nakon parlamentarnih izbora 30. avgusta 2020. godine“.

Kosović navodi i da je v.d. direktora naložio da se podnese više krivičnih prijava protiv bivših čelnika ANB zbog navodnih naređenja da se unište tajni podaci.

Da ne bude nikakve zabune ko je pouzdani izvor, već sljedećeg dana u Vijestima je osvanuo prvi intervju Dejana Vukšića kao šefa ANB, koji – valjda iz poslovične advokatske opreznosti – nije baš decidirano potvrdio senzacionalnu vijest o paljenju tajnih dokumenata na Žabljaku.

Pobjeda je tada izvijestila da se lično Vukšić prijateljima iz nove vlasti hvalisao kako mu je jedna službenica ANB dostavila video zapis uništavanja dokumentacije, snimljen tajno unešenim mobilnim telefonom.

Ispostavilo se da je medijski metak kojim se gađalo u pravcu bivših vrhovnika Agencije bio – ćorak. Navodni ,,ekskluzivni“ snimak je bio iz Podgorice i to prilikom standardne procedure uništavanja bilješki agenata. A izmještanje dokumentacije u poseban trezor na Žabljaku je bio dio redovne procedure u slučaju najave nekih nereda, za što je postojala sumnja pred parlamentarne izbore. Pokazalo se da je sva arhiva kasnije, takođe redovnom procedurom, vraćena u Podgoricu.

Međutim, ta epizoda je jasno pokazala da su se Vukšiću „preletači“ odmah počeli stavljati na raspolaganje, smatrajući da će, dostavljajući kompromitujuću dokumentaciju o njegovim prethodnicima, obezbijediti sebi bolje pozicije ili sačuvati stečene.

Cijena stavljanja na uslugu čovjeku koji je ciljano doveden kao pouzdana adresa koja će bez „suvišnih pitanja“ dati na uvid srpskim, moguće i još nekim, službama tajne podatke kojima raspolaže crnogorska ANB, „preletače“ očito nije interesovala.

Pa ni kada je došlo do navodno nenamjernog odavanja podataka o stranim agentima na Odboru za bezbjednost, koji su, kako se osnovano sumnja, potom proslijeđeni srpskim i ruskim službama.

Pobjeda je pisala i da je Vukšić liderima DF-a Andriji Mandiću i Milanu Kneževiću, prvostepeno osuđenima za pokušaj terorizma na dan izbora 2016. godine, omogućio uvid u djelove predmeta koji su označeni tajnim, što ne samo da nije bilo profesionalno, već je i protivzakonito.

DOBROVOLJNI PREBJEZI

Vukšić je, kažu naši izvori, uspio da identifikuje „najslabije karike u Agenciji, odnosno agente, podredio ih sebi“ i sada uz njihovu podršku kreira afere.

– Primjer za to je službenik ANB Bojan Vukčević, koji je po kazni prethodno bio raspoređen u Rožajama. Po nagovoru Nikole Lauševića, koji je načelnik jednog od sektora u Agenciji, Vukčević je priznao Vukšiću da je u dva navrata tajno snimao kancelariju glavnog specijalnog tužioca Milivoja Katnića, radi donošenja odluke o najboljem mjestu za postavljanje uređaja za tajno slušanje i snimanje razgovora u kancelariji – priča jedan od naših sagovornika.

Kaže da, s obzirom na to da je Vukčević tada bio načelnik ANB CB Podgorica, po zakonu je bio obavezan da pripremi i pruži punu logističku podršku svojim kolegama iz Sektora za tajno praćenje i prisluškivanje radi nesmetanog postavljanja prislušnog uređaja.

– Umjesto da disciplinski odgovara, Vukčević je nagrađen novim rukovodećim radnim mjestom u ANB CB Podgorica. Interesantan je podatak da je braću Vukčević, Bojana i Momčila, zaposlio bivši direktor Agencije Duško Marković, kojem je Bojan u početku bio lični vozač. Prethodno su obojica bili zaposleni kao magacioneri u jednoj privatnoj kompaniji – tvrdi naš sagovornik.

Donedavno, sve do političkih promjena nakon parlamentarnih izbora, Bojan Vukčević, kažu naši izvori, „nije izlazio iz DPS-a“.

– Sada je u Agenciji jedan od najvećih boraca protiv snaga koje su za suverenu Crnu Goru – dodaju oni.

Njegov brat Momčilo, ističu, bio je „obični operativac zajedno sa Nikolom Lauševićem, s kojim je najbolji drug“.

Sad zajednički, pričaju naši izvori, iznose razne optužbe na račun bivše uprave.

Laušević je, kažu, glavni za „lomljenje svjedoka“ u Agenciji.

– On sa njima „prijateljski“ razgovara i ubjeđuje ih da „priznaju“ i da se onda protiv njih neće pokretati postupak i da će biti nagrađeni… Nudi i što može i što ne može, kao na primjer status zaštićenog svjedoka u slučaju sudskog procesa – dodaju naši sagovornici.

Pobjeda je već pisala da je Laušević bio jedan od koordinatora akcije ustoličenja mitropolita Crkve Srbije Joanikija Mićovića na Cetinju 5. septembra, a naši izvori kažu da je bio zadužen za koordinaciju sa BIA.

– Uvijek je bio problematičnog ponašanja, sklon pravljenju incidenata. U Budvi je u alkoholisanom stanju napao neke momke iz Srbije po nacionalnoj osnovi, vadio službenu legitimaciju i mahao s njom… Trebalo je tada da ostane bez posla i dobije krivičnu, ali su mu progledali kroz prste – podsjećaju naši izvori.

O ovom incidentu u Budvi mediji su ranije opširno izvijestili, a bilo je još nekoliko sličnih incidenata, tvrde naši sagovornici, koji su zataškani.

Pobjeda je u avgustu pisala da je Laušević, zajedno sa Bobanom Stanovićem bio zadužen da u ime Agencije koordinira aktivnostima na Cetinju u susret Mićovićevom ustoličenju.

Laušević i Stanović tada su, kako smo objavili, „organizacionim jedinicama na terenu naložili da identifikuju sva lica koja bi mogla učestvovati u protestima protiv hirotonisanja Joanikija na Cetinju, sa posebnim akcentom na pripadnike patriotskih udruženja i organizacija i građane koji javno iznose negativne stavove o SPC“.

Stanović je, objavili smo ranije, nekada vodio „liniju ‘srpski ekstremizam’ i bio odgovoran za sve mjere koje su preduzimane u odnosu na lica eksponirana sa tog aspekta“.

– Sada je sve svalio na kolege – kažu izvori Pobjede i dodaju da mu je sada u fokusu „crnogorski ekstremizam“, a sve podatke je ustupio BIA-i.

Ranije je, tvrde, iznio materijale sa oznakom „tajno“ da bi ih kada je Vukšić preuzeo Agenciju „prodao za funkciju“.

SERVILNOST

Jedan od prvih Vukšićevih saradnika iz starog sastava Agencije je Boban Stanović, na osnovu čijih informacija je, kako saznajemo, nedavno otvoren postupak u Specijalnom državnom tužilaštvu.

– Sačuvao je neke materijale od ranije sa oznakom „tajno“ i sad ih predao Vukšiću – objavili smo ranije navode naših izvora iz Agencije.

Stanović je, kako su nam tada rekli, u Zeti godinama bio prepoznat kao pristalica DPS-a, čak je, tvrdi se, i agitovao za tu stranku.

U novoj vlasti odličnu saradnju, ističu oni, Stanović je uspostavio sa jednim od državnih sekretara u Ministarstvu unutrašnjih poslova Radem Miloševićem, inače funkcionerom Ure.

– U fokusu mu je, od kada je Vukšić u Agenciji, crnogorski nacionalizam i po tom pitanju blisko sarađuje sa Bezbjednosno-informativnom agencijom Srbije – navode naši sagovornici.

Ranije je, dodaju oni, „vodio liniju ‘srpski ekstremizam’ i bio odgovoran za sve mjere koje su preduzimane u odnosu na lica eksponirana sa tog aspekta“.

– Sve podatke o navodnom „crnogorskom ekstremizmu“ dostavio je srpskoj obavještajnoj agenciji – tvrde naši izvori.

Stanović je bio i prvi koordinator ANB za organizaciju inauguracije mitropolita Crkve Srbije Joanikija Mićovića u Cetinjskom manastiru 5. septembra.

Na uslugu Vukšiću stavio se i Vučina Živković koji je sada jedan od njegovih najlojalnijih saradnika. Kako kažu izvori Pobjede, tokom akcije ustoličenja Mićovića imao je jednu od glavnih uloga – bio je zadužen za koordinaciju policijskih službenika, bezbjednosno interesantnih lica i navijačkih grupa, takozvanih branitelja Manastira, a koji su bili smješteni u Manastiru.

Sagovornici Pobjede iz Agencije tvrde i da Živković osim plate, kao neku vrstu nadoknade, po odobrenju Vukšića, dobija dodatnih 1.000 eura na ime navodnih operativnih troškova.

– Od ovih sredstava Živković plaća mjesečnu rentu za zakup stana u Podgorici, na, za sada, nepoznatoj lokaciji, a koji koriste radi uspostavljanja neposrednih kontakata sa agentima srbijanske službe bezbjednosti – tvrde naši izvori.

Već smo pisali da je, prema saznanjima naših izvora, Živković veza Vukšića sa jednim od šefova srpske Bezbjednosno-informativne agencije Markom Parezanovićem i to preko obavještajca Mića Rogovića zaposlenog u Konzulatu Srbije.

Sve informacije o odlivu podataka iz naše ANB, odnosno razmjeni sa BIA-om, ima šef kontraobavještajne službe Bato Milić, ali ih, kažu naši izvori, ne dijeli sa inostranim partnerima. Navodno ga je Vukšić ucijenio jednom po njega kompromitujućom pričom do koje je došao, a koja se, navodno, odnosi na novčane malverzacije.

Prema saznanjima Pobjede, upravo je Milić autor informacije koja je 11. juna proslijeđena premijeru Zdravku Krivokapiću, a koja obiluje brojnim netačnim navodima o bivšem menadžmentu Agencije. Tom informacijom navodno je „kupio“ Vukšićevo povjerenje.

Milić je ranije bio „sektoraš“ na Aerodromu, kažu naši izvori, dodajući da je to „niži operativac“.

– Dok su trajale litije 2020. on je sve Kuče koji su učestvovali identifikovao i o njima pisao zabilješke – kažu naši izvori iz Agencije.

U službu Vukšiću stavio se, kako tvrde sagovornici Pobjede, i Elvir Amidović, šef međunarodne.

– Bio je šef kadrovske kod Dejana Peruničića (bivši direktor ANB – prim. aut). Sad je zadužen da stranim partnerima plasira poluinformacije i čak dezinformacije o stanju u službi i državi kroz službene kontakte koji su ranije građeni – kažu oni.

Ovo je, ističu sagovornici Pobjede iz ANB, samo dio službenika koji su se Vukšiću stavili na raspolaganje.

– Ima ih još koji pokušavaju da dobiju njegovo povjerenje, a glavna preporuka je izdaja interesa države Crne Gore – zaključuju naši izvori.

Država Crna Gora je ugrožena. Velikim dijelom zahvaljujući prethodnom menadžmentu tajne crnogorske policije, koji je i uposlio agente koji su, očigledno je sada, radili za tuđe interese. Neki su, vjerovatno, godinama „prodavali“ informacije, neki bili takozvani „spavači“, a dio njih stavio se na raspolaganje novoj vlasti kako ne bi odgovarali za grijehe počinjene u mandatu prethodne.

Najveći gubitnik, kao i prije 30 godina kada se Državna bezbjednost bukvalno raspala, je država Crna Gora, njeni nacionalni interesi i građani.

„Desant“ na Uru

Izvori Pobjede iz Agencije za nacionalnu bezbjednost kažu da se dio „preletača“ iz ove službe opet sprema za „prelet“.

– Osjetili su da Vukšićev „brod tone“ i krenuli su u ,,desant na Uru“. Pokušavaju sad tamo da naprave prolaz, smatrajući da će sljedeći prvi čovjek ANB-a biti izabran na prijedlog Abazovićeve stranke. Zato već grade ,,rezervne pozicije“ – tvrde oni.